tarafından Dede korkut hikayeleri özeti, 12 hikaye kitabının özeti
Dede korkut hikayeleri özeti, 12 hikaye kitabı
Dirse Han Oğlu Boğaç Han
Bayındır Han’ın hükmettiği halkına her sene düzenlemiş olduğu şölene giden Dirse Han’ın evladı olmadığı için Kara Otağa (Kara çadır) oturtulması ile başlar.
Sonrasında ise Dirse Han’ın karşılanma sırasındaki duygu ve kanaatleri ile daha sonra doğan oğlu Boğaç Han’ın kahramanlıkları ifade edilen Dede Korkut hikâyesidir.
Bayındır Han yönetmekte olduğu halkı için her sene büyük şölen düzenlermiş. Bu şölenlerin birinde gelecek konukları için üç ayrı çadır hazırlanmasını ve konukların bu çadırlarda ağırlanmasını emretmiş.
Bunlar Ak, Kızıl ve Kara çadırlarmış. Ak çadırda oğlan evladı olanlar, Kızıl çadırda kız evladı olanlar, Kara çadır ise asla evladı olmayan konuklar içinmiş.
Dede korkut hikayeleri özeti
Bayındır Han çocuk sahibi olmayan kişileri Tanrının lanetledikleri olarak görürmüş. Dirse Han’ın ise evladı yokmuş. Yanındaki 40 adamıyla geldiği için bu davranış zoruna gitmiş ve kadınına hesap sormaya karar vermiş.
Hanımından hesap sorarken kendini nasihat dinlerken bulmuş. Ama öğüdü de tutmuş ve büyük yemek düzenlemiş. İnsanlara yardım etmiş, hayır dualarını almış.
Sonunda sıhhatli bir oğlu olmuş. Oğlan büyümüş ve Bayındır Han tarafınca düzenlenen bir şölende ipinden kurtulan büyük boğasıyla güreşmiş.
Kuvvetli yumruğuyla boğayı dizginlemiş ve yenmiş. Bu yiğitliği ile nam kazanıp Dede Korkut’un iltifatını kazanmış ve ismi Boğaç han olmuş.
Oğluyla gurur duyan babası tarafınca da ödüllendirilmiş. Bunu imrenen babasının 40 adamı fesatlıkla babasına Boğaç Han’ı kötülerler. Bir av düzenlenmiş ve o sırada türlü oyunlarla Boğaç Han’ı babasının vurmasını sağlamışlar.
Annesinin sütü ve dağ çiçeği Boğaç Hanın yarasına derman olur ve iyileşir. Boğaç Han’ın iyileşmesinden ve kendilerinden öç almasından korkan 40 hain, Boğaç Han’ın babasını da zorla yanlarına alarak kaçmış.
Yanına 40 yiğit alarak kaçırılan babasını kurtarmaya giden Boğan Han hainleri yenip babasını kurtarmış. Kendisini kurtaran Boğaç Han’a babası Dirse Han taht vermiş ve bu destansı öykü de böylelikle sona ermiş.
Dede korkut hikayeleri özeti
Salur Kazan’ın Evinin Yağmalanması
Bir şölende sarhoş olan Salur Kazan’ın bütün uyarılara rağmak çıkmış olduğu av sonrası yaşanılanların anlatıldığı Dede Korkut hikayesidir.
Salur Kazan bir şölende sarhoş olmuş ve ava çıkmak için diretmiş. Dayısı ve oğlu Uruz Han’ın bütün ikazlarına rağmen, Oğuz beyleriyle ava gitmiş.
Evini koruması içerisinde üç yüz yiğit ve ve oğlu Uruz Hanı bırakmış. Kendisi avda iken, yokluğunu fırsat bile düşmanı Şökli Melik gelmiş, karısı Burla, oğlu Uruz Han ve annesini tutsak almış.
Bu da yetmezmiş gibi başlangıcında çobanları olan Salur Kazan’ın on bin koyundan oluşan sürüsünü de yok etmeye çalışmış.
Ancak sürünün başlangıcında olan akıllı Karaçuk Çoban, koyunları savunurken 2 kardeşi ölmesine rağmak buna mani olmuş ve sürüyü korumayı başarmış.
Bunlar olurken av esnasında görmüş olduğu fena rüyadan etkilenip evine dönmüş olan Salur Kazan durumu öğrenmiş ve hasım ellerine gitmiş.
On bin koyununu düşmana vermeyen çoban da Salur Kazan’ın karşı çıkmasına karşı kendisiyle gelmiş. Oğuz beyleriyle beraber düşmanı Şökli Melik’i yenmişler ve yurtlarına dönmüşler.
Dede korkut hikayeleri özeti
Kam Püre Bey Oğlu Bamsı Beyrek
Türk kültüründe hanımlar ve erkeklerin eşit görüldüğünü göstermekte olup Beşik kertmesi olan Banu Çiçek ile Bamsı Beyrek’in ilişkisinin anlatıldığı bir Dede Korkut hikayesidir.
Bayındır Han yönetmekte olduğu Oğuzları bir sohbette toplamış.
Toplantıya gelen bütün beylerde oğullarıyla gelmiş. Püre Bey ise soyunu devam ettirecek bir oğlu olmadığı için üzülmüş. Oğuz beyleri, Püre Bey için bir oğul, Piçen Bey’e de doğacak oğlana vermesi için bir kız dilermişler.
Kam Püre’nin bir oğlu, Biçen Bey’in de bir kızı olmuş, ikisini beşik kertmesi yapmışlar. Kızın ismini Banu Çiçek (Banıçiçek) koymuşlar.
Doğan adam çocuk büyüdükten sonra kendisine armağan getiren bezirgânları kafirlerden kurtarmış ve “Bamsı Beyrek” ismini almış.
Banu Çiçek’le evlenecekleri akşam Banu Çiçek’te daha önceden gözü olan Bayburt Hisarı Bey’i saldırıp uykudayken Bamsı Beyrek ve otuz dokuz yiğidini tutsak almış.
Bu vakit zarfında aradan on altı sene geçmiş ve Bamsı Beyrek’in izi bir türlü bulunamamış. Banu Çiçek’in abisi Deli Karçar’a, Yalancı oğlu Yaltacuk’un kanlı bir gömlek getirmiş ve “Bamsı öldü.” demiş.
Bunun üstüne Banu Çiçek Yaltacuk’a verilmiş. Düğün gecesi ise Bayburt Hisarı’nın kendisine aşık kızının sayesinde Bamsı Beyrek kaleden kaçmış. Yaşadığını Banu Çiçek’e bildirmiş.
Bamsı, kaçan Yaltacuk’u yakalamış fakat af dileyince bırakır. Daha sonra adamlarıyla beraber Bayburt Hisarı’nı zapt etmişler. En sonunda da Bamsı Beyrek ile Banu Çiçek’in evlendirilmiş olduğu kırk gün kırk gecelik bir düğün yapılmış.
Dede korkut hikayeleri özeti
Kazan Bey Oğlu Uruz’un Tutsak Olması
Kazan Bey ve yiğitliğini hemen hemen ispatlamamış oğlu ile düşmanlarına yenilmesi ve sonra ise Kazan Bey’in kadını Burla Hatun’un kırk yiğit kızla onları kurtarmasının anlatıldığı bir Dede Korkut hikayesidir.
Kazan Bey, oğlunun hemen hemen bir kan akıtmamış ve baş kesip, isim sahibi olamayışına oldukça üzülüyormuş. Oğluna yiğitliğini ispatlamamış olduğundan üzüntüsünü belirtmiş.
Oğlu da bu duruma oldukça içerlemiş. Babasından iyi mi savaşılacağını ve kan dökmesini kendisine öğretmesini istemiş. Bunun üstüne Kazan Bey oğlunu ava çıkarmış.
Bu esnada hasım gelmiş ve Kazan Han savaşmaya başlamış. Oğluna yalnızca kendisini izlemesini söylemesine rağmen, oğlan babasına ayrım ettirmeden savaşa katılmış.
Çarpışma tamamlanınca babası, oğlunu bulamamış. Evde de göremeyince düşmanla savaşılan yere geri dönmüş. Oğlunun kılıcını görür görmez onun tutsak düştüğünü anlamış.
Düşmanla tek başına savaşa gitmiş. Ama Kazan Bey tek başına olduğundan yenilmiş. Durumu öğrenen Kazan Bey’in kadını Burla Hatun kırk kızla ve öteki Oğuz beyleriyle düşmanlarına saldırmışlar ve onları yenmişler.
Oğuzlar yurtlarına dönerek bir hafta yedi gece yemek yemiş ve oynamışlar. Dede korkut dua etmiş ve hikâye bitmiş.
Dede korkut hikayeleri özeti
Duha Koca Oğlu Deli Dumrul
Türk mitolojisinde Aylanu motifinin en bariz olarak işlendiği hikayeler arasında yer alır.
Duha Koca oğlu Deli Dumrul, bir kuru çay üstüne köprü yapmış. Geçenden otuz üç akçe, geçmeyenden de döve döve kırk akçe almaya başlamış.
Buna neden şeklinde de erliğinin ve yiğitliğini öne sürmüş. Bir gün köprünün üzerinde bir genç ölmüş. buna sinirlenen Deli Dumrul, Azrail’e meydan okumuş.
Bu yiğidin canını alan Azrail’in cesareti var ise gelip kendisiyle savaşmasını istemiş. Bu isyan üstüne Azrail’i Deli Dumrul`un karşısına çıkmış. Fakat Deli Dumrul, Azrail’i bir türlü yakalayamamış ve sonunda pes etmiş, aman dilemiş.
Azrail da bir can getirmesi şartıyla canını bağışlarım demiş. Deli Dumrul Annesi ile babasına gitmiş onlara durumu anlatmış. Annesi ve babasına can tatlı gelmiş, onun yerine canlarını vermeyi kabul etmemiş.
Artık öleceğine inanan Deli Dumrul, karısıyla helalleşmeye gitmiş. Karısının fedakarlık yapmış olup kendi canını vermek istemesi üstüne Allah’a “Ya ikimizin canını da beraber al, ya ikimizi de yaşat.” yalvarmış. Duası kabul olmuş,
Allah Deli Dumrul ve karısına yüz kırkar sene yaşam vermiş, Azraile de Deli Dumrul’un anası ve babasının canını aldırmış.
Aylanu; Türk mitolojisi ve halk inanışında can değiştirme, yani bir başkasının yerine kendi canını verme anlayışının ifadesidir. Aylanı da denilir. Kişinin başka biri yerine ölümü kabul etmesidir.
Kişinin ne kadar fedakâr ve erdemli bulunduğunun tanrısal bir kudret tarafınca ölçülmesi olarak görülür. Kişinin gerektiği taktirde ailesi ve vatanı uğruna canından vazgeçip geçemeyeceği sınanmasıdır.
Dede korkut hikayeleri özeti
Kanglı Koca Oğlu Kan Turalı
Kan Turalı ile evlendirilmiş olduğu kız Selcen Hatun’un kahramanlıklarını mevzu alan bir Dede Korkut hikayesidir.
Kanglı (Kanlı) Koca isminde bir Oğuz eri vakti geldiğini düşündüğü için oğlunu evlendirmek istiyormuş.
Bu düşüncesini kahraman oğlu Kan Turalı’ya anlatmış. Fakat oğlu, kendisinden bile daha hızlı, daha usta nişancı bir kız ile evlenmek istediğini söylemiş. Babası; “Oğul sen kız değil, yiğit istersin.” demiş.
Baba ve oğul bütün Oğuz illerini gezmişler fakat oğlunun aramış olduğu kadar kahraman, gözü pek bir kız bulamamışlar.
Babası arayışları sonunda, Trabzon tekfurunun kızının oğlunun istediği kızın özelliklerine haiz olduğuna karar vermiş. Bu kızı almak isteyen yiğitlerden bir aslanı, bir boğayı ve bir deveyi öldürmesi istenirmiş.
Kan Turalı bu şartları gerçekleştirerek kızı almış. Evlendikleri gece kafirlerin saldırısına uğramışlar, Selcen Hatun da eşine yardım etmiş düşmanı yenmişler.
Konakladıkları yere gelen Katuralının annesini ve babasını yanlarına alıp yurtlarına dönmüşler. Bir çadır dikip düğün yapmışlar.
Dede korkut hikayeleri özeti
Kazılık Koca Oğlu Yigenek
Esir düşen babası KAzılık Koca’yı kurtaran oğul Yigenek’in kahramanlığını özetleyen Dede Korkut masalıdır.
Bayındır Han’ın İç Oğuz beylerini sohbete çağırdığı toplantılar yaparmış.
Bu toplantıların birinde, Kazılık Koca denilen bir bey, Bayındır Han’dan akın yapmak için izin istemiş. Bayındır Han da izin vermiş.
Kazılık Koca yeni doğmuş oğlunu geride bırakarak, faydalı ihtiyarlarla beraber Karadeniz kenarındaki bir kaleye akına gitmiş.
Kalenin Tekfuru, Kazılık Koca’yı yenmiş ve tutsak almış. On altı sene tutsak kalmış. Bu esnada Kazılık Koca’nın oğlu Yigenek on altı yaşına gelmiş.
Bayındır Han’a giderek babasını kurtarmaya gideceğini söylemiş ve izin almış. Yanına yirmi dört sancak beyini almış.
Yola çıkmadan ilkin görmüş olduğu rüyada Dede Korkut’tan öğütler almış. Yigenek, Allah’a sığınıp dualar ederek tekfuru yenmiş ve babasını kurtarmış.
Dede korkut hikayeleri özeti
Basat’ın Tepegözü Öldürmesi
Oğuz illerine bela olan Tepegöz isimli devin doğuşu ve gelişen vakalar neticesinde Aruz Koca’nın aslanlar tarafınca büyütülen oğlu Basat’ın bu fena devi öldürmesini özetleyen bir Dede Korkut masalıdır.
Aruz Koca’nın oğlu Basat küçükken kendisini bulan bir aslan tarafınca büyütülmüş.
Aruz’un çobanı, Oğuzlar’ın yaylaya göç ettikleri sırada bir peri kızı yakalamış ve zorla onunla çiftleşmiş. Peri kızmış ve ona demiş. “1 sene sonra gel emanetini al” Bir sene sonra bir gözü tepesinde olan bir mahluk doğmuş.
Peri kızı; “Oğul sana kılıç işlemesin, ok değmesin” diye efsun yapmış. ve Tepegöz’ü (çobandan olan çocuğu) Oğuzların içerisine salmış. Aruz Bey, Bayındır Han’dan Basat’la beraber büyütmek için Tepegöz’ü istemiş.
Fakat Tepegöz, evlatların kulaklarını, burunlarını, adamları da yiyerek öldürmeye başlamış. Ahali yakınma edince Tepegöz ile bir antak kalma yapmışlar.
Tepegöz her gün yiyeceği gönderilmesi ve kendisine hizmetçi verilmesi karşılığında obadan ayrılmayı kabul etmiş. Basat’ın kardeşi Kıyan Selçuk da Tepegöz yüzünden ölmüş.
En sonunda Basat gitmiş, kardeşi bütün Oğuzlar uğruna Tepegöz ile savaşmış. Akıllı hamleler ile ilkin gözünü çıkartmış sonra da onu öldürmüş. Oğuzları da bu beladan kurtarmış.
Dede korkut hikayeleri özeti
Begil Oğlu Emre
Begil’in Gürcistan sınırına yerleşmesini ve sonra yaralandığı vakit kendisine hücum eden düşmanlara karşı oğlu Emren’nin verdiği kahramanca mücadeleyi özetleyen Dede Korkut masalıdır.
Bayındır Han’a Gürcistan’dan haraç olarak bir kılıç, bir çomak, bir at gönderilmiş.
Bu haracın azca bulunduğunu düşünen Bayındır Han üzülmüş ve bunların yiğitlere, beylere vermek için azca bulunduğunu söylemiş. Dede Korkut, bu üç haracın da bir yiğide verilmesi yönünde ona akıl vermiş.
Begil, bu öneriyi kabul etmiş ve Begil isimli bir yiğide vermiş. Haraçları alan Begil, Gürcistan sınırına yerleşmiş. Oğuz’a geldiği vakit Kazan Bey, Begil’e avda hünerli olduğunu; yalnız bu hünerin ata bağlı bulunduğunu söylemiş.
Bu lafa Begil alınmış ve darılmış. Oğuzlara baş kaldırmak istemiş fakat onu karısı onu fikrinden caydırmış ve ava çıkmasını söylemiş. Av esnasında Begil sağ uyluğunu kırmış.
Bunu bir müddet saklamış. Daha sonra açıklaması üstüne bu zayıf halini fırsat bilen düşmanlar ve Oğuz üstüne yürümüş. Begil oğlu Emre babası yerine direnmiş. Allah ona kırk er gücü vermiş, böylelikle düşmanlarını yenmiş.
Dede korkut hikayeleri özeti
Uşun Koca Oğlu Segrek
Uşun Koca isminde birinin Eğrek ve Segrek isminde iki oğlu vardır. Eğrek, bigün beyleri çiğneyip Kazan Bey’in karşısına gelir, oturur.
Ters Uzamış isminde bir bey ona baş kesmediğini, kan dökmediğini, aç doyurmadığını, burada ne aradığını sorar. Eğrek, baş kesmenin, kan dökmenin hüner bulunduğunu öğrenince Kazan Han’dan akın diler.
Kazan Han, kabul eder; üç yüz er verip gönderir. Bu akın esnasında tutsak düşer. Kardeşi Segrek, onu kurtarmaya gider. Kafirler, Eğrek kardeşini tanımadığı için bir tuzak oluşturmak isterler.
Segrek’in bir çılgın olduğunu, yoldan geçenlerin ekmeğine el uzattığını, bunun üstüne yürürse onu özgür bırakacaklarını söylerler.
Eğrek gidince bu kişinin kardeşi bulunduğunu anlar. Kafirleri yenerler. Yurtlarına dönerler.
Dede korkut hikayeleri özeti
Salur Kazan ve Oğlu Uruz
Salur Kazan’ın tutsak düşmesi ve sonra habersizce oğlu ile savaştırılmasını özetleyen Dede Korkut hikayesidir.
Trabzon Tekfuru Salur Kazan’a bir şahin göndermiş. Salur Kazan şahincibaşına haber verip ava çıkacağını söylemiş.
Av esnasında şahin, Toman’ın Kalesine inmiş. Şahinin arkasından giden Salur Kazan’ın uykusu gelmiş, bir hafta uyumuş. Kalenin beyi Toman, Salur Kazan’ın Oğuz beyi bulunduğunu öğrenmiş ve onu tutsak almış.
Toman’ın eşinin talebi üstüne tutsak edilmiş olduğu kuyudan çıkartılmış. Salur Kazan’dan kafirleri övmesi istenmiş, fakat o bunu reddetmiş. Kardeşi ve oğlu olduğundan de öldürülmemiş.
Oğlu Uruz, babası Salur Kazan’ı kurtarmaya gelir. Toman hain bir plan ile oğlu’nun karşısına babasını savaşması için çıkartmış. Savaşta Uruz babasını yaralar.
Tam öldürecekken Kazan Bey Uruz’un oğlu bulunduğunu anlamış ve bunu açıklamış. Uruz, babasının elini öpmüş, yurtlarına dönmüşler.
Dede korkut hikayeleri özeti
Dış Oğuz İsyanı ve Beyrek’in Ölümü
İç oğuzlar ile Dış Oğuzların husumete düşmesi ve aralarındaki savaşım ile Bamsı Beyrek’in ölmesini özetleyen Dede Korkut hikayesidir.
Kazan Han üç yılda bir İç ve Dış Oğuz beylerini toplarmış. Bu toplantılarda onların helalini alır, nesi var nesi yoksa yağma yaptırırmış.
Kazan Han bu toplantılardan birisinde yalnızca iç oğuzları çağırmış yağma için. Çağrılmayan Dış Oğuz beyleri Aruz’un önderliğinde Kazan’a hasım olmuş.
Aruz’dan kızını alan Beyrek’in de kendisine katılmasını yoksa öldürüleceğini söylemişler. Beyrek ise kendisine daha ilkin iyilik yapan Kazan Han’a bağlı olduğundan kabul etmemiş.
Ancak Dış Oğuz beyleri de Beyrek’e kıyamamış. Aruz Bey, Beyrek’in sağ uyluğunu kesmiş. Beyrek öleceğini anladığı vakit Kazan Han’a kanını yerde bırakmamasını vasiyet etmiş.
Kazan Bey bunun üstüne İç Oğuz beylerini biriktirerek Aruz’un evini yağmalamış, kendisini de öldürmüş. Kazan han daha sonra kendisinden af dileyen Dış Oğuz beylerini affetmiş.
Dede korkut hikayeleri özeti
