Çam fıstığı faydaları nelerdir ? Bilinmeyen 10 faydası

Çam fıstığı faydaları nelerdir ? Bilinmeyen 10 faydası

 

Çam fıstığı nedir ?

Çam fıstığı (Güner içi), fıstık çamının (Pinus pinea) kozalaklarından çıkarılan sert kabukların kırılması sonucu elde edilen ve besin değeri çok yüksek, yenilebilir,  yüksek ticari değeri olan bir tohumdur. Bütün Akdeniz ülkelerinden yetişen bu ağaç , şemsiye görünümünde 20 m’ye boylanabilen geniş tepeli bir çam türüdür.  Çam fıstığı ağacı 9 yaşına geldiğinde çam fıstığı vermeye başlar. Çam fıstığı ağacı budaması her zaman yapılabilir. Genelde sonbahar ve kış sonu budaması yapılmaktadır.

Türkiye’de Aydın, Muğla ve İzmir illerinde üretimi yaygın olarak yapılmaktadır. Ayrıca Antalya ve Kahramanmaraş illerinde de üretimi yapılmaktadır. 

Aydın iline bağlı Koçarlı ilçesinde Türkiye’deki ortalama çam fıstığı üretiminin %50’si yapılmaktadır. Koçarlı ilçesinde geleneksel olarak her yıl çam fıstığı festivalleri düzenlenmektedir. Ayrıca Aydın’ın Koçarlı ilçesinde üretilen çam fıstığı çoğrafi işaret almıştır.

Bunun dışında  Aydın’da ilçe ve kırsal köylerinde birden fazla çam fıstığı işleme tesisleri bulunmaktadır.

İzmir ilinin Bergama ilçesinde de çam fıstığı üretimi yapılmaktadır. Fakat son zamanlarda çam ağaçlarında oluşan hastalık ve iklim değişikliğinden dolayı üretim ve verim düşmüştür.

Üretimi

Çok fazla suya ihtiyaç duymadan kolay şekilde yetiştirilebilen çam fıstığı kozalağı yazın sıcaklarda olgunlaşmaya başlar. Sonbahar ile birlikte artık olgunlaşma evresi tamamlanır. Kasım ayından itibaren meyve vermeye başlar.

Çam fıstığı ne zaman toplanır ?

Çam fıstığı kozalağı Kasım ayında toplanmaya başlar. Bu süre Mayıs ayına kadar devam edebilmektedir. Olgunlaşan kozalaklar kırılıp içerisinden fıstığın çıkarılması işlemi ile devam eder.

Çam fıstığı hangi ayda toplanmaya başlanır?

Çam fıstığı kozalağı ortalama olarak 15 Kasım’dan sonra yavaş yavaş toplanmaya başlar. Ağaçlardan toplanan kozalaklar depolanır. Haziran ve Temmuz ayında depolanan kozalaklar güneşe serilerek açılması beklenir.

Fıstık çamının kozalakları olgunlaşınca ağaçtan bir sopa yardımıyla düşürülür ve güneş alan bir yerde serilir. Kozalaklar sıcağın yardımıyla açılarak içindeki tohumlar dışarı çıkarılır. Tohumlar suda yumuşatılarak içindeki fıstığın ayrılması sağlanır. Tohumu kaplayan ince zar temizlenir ve son olarak fıstık kurutulur. Kurutulan fıstıktan çıkan fıstıklar çuvallanıp satışa hazır hale getirilir.

Çam fıstığı çeşitleri nelerdir ?

Türkiye’de çam fıstığı TSE tarafından 3 tipe ayrılmıştır.

Kozak tipi, yumuşak, iri ve dolgun gövdeli

Aydın tipi, iri-ufak ve az dolgun gövdeli

Maraş tipi, uzun ince ve gevrek

Çam fıstığı diğer türler ve coğrafi dağılımları

Çam fıstığı dışında dünyada bazı Pinus cinsi ağaçlardan da  çam fıstığı elde edilmektedir.

Asya’da iki çam türünden geniş ölçüde çam fıstığı hasatı yapılır, Kuzeydoğu Asya’da Kore çamı ve Batı Himalaya’daki Chilgoza çamı, diğer dört çeşidi olan Sibirya çamı,Japon fıstık çamı , Çin beyaz çamı ve Bunge çamı az  miktarda üretilir.

Kuzey Amerika’da üç ana tür; Kolorado çamı ,tek yapraklı çam ve Meksika çamı, çam fıstığı üretimi için yetiştirilir. diğer bilinen türler Sabin çamı ,torrey çamı ve şeker çamıdır.

Çam fıstığı alerjileri nelerdir ?

Çam fıstığı alerjileri, anafilaksi de dahil olmak üzere hafif ila şiddetli reaksiyonlara neden olabilir. Çam polenine veya yer fıstığına alerjiniz varsa, çam fıstığına çapraz reaktivite yaşayabilirsiniz. Semptomlar göğüste sıkışma, kurdeşen ve kusmayı içerebilir. Çam fıstığına alerjiniz olduğundan şüpheleniyorsanız bir alerji uzmanıyla konuşun. Anafilaksi belirtileri yaşıyorsanız (dudak ve yüz çevresinde şişlik veya nefes almada zorluk gibi) derhal bir sağlık uzmanına başvurun.

Yan etkileri nelerdir ?

Çam fıstığı sendromu adı verilen nadir bir durum, çam fıstığı yedikten iki ila üç gün sonra başlayan ve iki ila dört hafta boyunca ağızda kalan acı metalik bir tada neden olur. Bu hoş olmayan yan etki çok nadirdir bu durum sadece çam fıstığından tamamen kaçınılarak önlenebilir.

Ne kadar zamanda tüketilmelidir ?

Çiğ çam fıstığı birkaç ay içinde tüketilmelidir, çünkü doymamış yağlar hızlı bir şekilde kokmaya eğilimlidir. Raf ömrünü uzatmak için çam fıstığını buzdolabında veya dondurucuda saklayın. Çam fıstığı , kokmaya başlarsa veya küflü görünüyorsa, atın. Ayrıca çiğ çam fıstığını kavurabilirsiniz. Kavrulmuş çam daha uzun süre dayanır.

Çam fıstığı nasıl tüketilir ? Çam fıstığı nerede kullanılır?

Çam fıstığının çiğ tüketilmesi kolaydır. Onları salatalara, makarna yemeklerine atabilir, tahıl yemeklerine karıştırabilir ve hatta dondurma veya yoğurt yapmak için kullanabilirsiniz.

Türk mutfağında pilav, dolma ve helvanın bir malzemesi olarak kullanılır.

Ayrıca granolalar, bisküviler, kurabiyeler, çikolatalar ve gevrek enerji barı yapımında da kullanılabilirler.

Meyve /sebze salatalarının üzerine serpilerek kullanılabilir.

Tatlılarda, özellikle dondurma ve diğer dondurma / şekerleme bazlı tariflerde kullanılır.

Genellikle et, balık ve sebze yemeklerinde kullanılabilirler.

Ayrıca çam fıstığı yağı , salata sosu ve yemek pişirmede de kullanılabilir.

Çam fıstığı faydaları nelerdir ? Bilinmeyen 10 faydası 

Çam fıstığı, kalori bakımından zengin yenilebilir besinlerden  biridir. 100 g çam fıstığında  673 kalori vardır. Ayrıca, kimyasallar, vitaminler, antioksidanlar ve minerallerden oluşur.

Koroner arter hastalığı ve felçleri önlemeye yardımcı olur.

Yüksek kalorili içeriği esas olarak yağlardan gelir. Gerçekten de, çam fıstığı,  özellikle LDL veya “kötü kolesterolü” düşürmeye yardımcı olan ve kandaki HDL veya “iyi kolesterolü” artıran oleik asit gibi tekli doymamış yağ asitleri bakımından zengindir. Araştırmalar, yararlı miktarlarda tekli doymamış yağ asitleri, vitaminler ve antioksidanlar içeren Akdeniz diyetinin, sağlıklı bir kan lipit profilini destekleyerek koroner arter hastalığını ve felçleri önlemeye yardımcı olduğunu göstermektedir.

İştahı azaltarak kilo vermeye yardımcı olur.

Çam fıstığı, esansiyel yağ asidi (omega-6 yağı), pinolenik asit içerir. Son araştırmalar, iştahı azaltarak kilo vermede potansiyel kullanımını göstermiştir. Pinolenik asit, açlık bastırıcı enzimler kolesistokinin ve Glukagon benzeri peptid-1’in  bağırsakta salınmasını tetikler. Ayrıca, pinolenik asidin hepatik LDL alımını arttırarak LDL düşürücü özelliklere sahip olduğu düşünülmektedir.

Mükemmel bir E vitamini kaynağıdır.

100 g başına yaklaşık 9.33 mg (rda’nın yaklaşık% 62’si) oluşturur. E vitamini, zararlı serbest oksijen radikallerinden koruyarak mukoza zarının ve cildin hücre zarının bütünlüğünü korumak için gerekli olan güçlü bir lipit çözünür antioksidandır.

Gıda alerjisi ve çölyak hastalığı olan kişilere faydalıdır.

Ayrıca, çam fıstığı glutensiz ürünlerden biridir. Bu nedenle glutensiz gıda formüllerinin hazırlanmasında popüler bir bileşendir. Bu tür formül preparatları, buğday gıda alerjisi ve çölyak hastalığı olan kişilerde sağlıklı bir alternatif olabilir. Çam fıstığı, tiamin, riboflavin, niasin, pantotenik asit, B-6 vitamini (piridoksin) ve folat gibi B kompleks vitamin grubunun mükemmel bir kaynağıdır. Bu vitaminler, insan vücudundaki hücresel substrat metabolizmasındaki enzimler için eş faktörler olarak çalışırlar. Ayrıca, çam fıstığı manganez, potasyum, kalsiyum, demir, magnezyum, çinko ve selenyum gibi sağlıklı miktarda gerekli mineralleri içerir. 100 g başına 8.802 mg’da (günlük önerilen alımın yaklaşık% 383’ü),

En zengin manganez kaynaklarından biridir.

Manganez, antioksidan enzim olan süperoksit dismutaz için çok önemli bir ko-faktördür. Bu nedenle, çam çekirdeklerinin tüketimi, insan vücudunun bulaşıcı ajanlara karşı direnç geliştirmesine ve zararlı oksijensiz radikalleri temizlemesine yardımcı olur.

Cildin korunmasına yardımcı olur.

ürünün yağının ana kimyasal bileşenleri borneol, bornil asetat, α ve ß-fellandren, α-pinen ve ß-pinendir. Yumuşatıcı özelliği cildin kuruluktan iyi korunmasına yardımcı olur.

Glisemik Kontrolü Geliştirir

Kan şekeri seviyelerini sabit tutmak için iyi bir protein, yağ ve lif dengesi sunar. Bu olumlu makro besin profili ile birlikte, çam fıstığı diyabet yönetimi için de faydalı mikro besinlere sahiptir.

Kalp sağlığını destekler ve beyin sağlığına iyi gelir.

Kalp krizlerini ve felci önlemeye yardımcı olabilecek çeşitli kardiyovasküler faydalar sağlar. Haftada üç porsiyon veya daha fazla çam fıstığı tüketmek kalp yetmezliği ve atriyal fibrilasyon riskini azaltır. Ayrıca beyne gerekli besinleri de sağlayarak Alzheimer, Parkinson hastalığı ve yaşa bağlı demans gibi bilişsel sorunları önlemeye yardımcı olurlar. Yaşlı erişkinlerde, artan çam fıstığı alımı bilişsel işlevi artırabilir ve depresif belirtileri azaltabilir.

Kolon Kanserini Önlemeye Yardımcı Olabilir.

Kore’de yapılan vaka kontrollü bir çalışma, çam fıstığı tüketiminin kolon kanseri oranlarının azalmasıyla ilişkili olduğunu belirlemiştir. Çam fıstığındaki lif ve antioksidanların kombinasyonu, onları iyi sindirim ve kanserin önlenmesi için sağlıklı bir seçim haline getirir.

İltihabı azaltır

Çam fıstığı, bir omega-6 yağ asidi olan pinolenik asit içerir. Bu bileşiğin enflamatuar belirteçleri azalttığı bazı araştırmalarda belirtilmiştir.

Çiğ çam fıstığının derinlemesine içerik analizi

100 g başına Besin değeri / Günlük karşılama yüzdesi (Rda)

Enerji 673 Kcal 34%

Karbonhidratlar 13.08 g 10%

Protein 13.69 g 24%

Toplam Yağ 68.37 g 228%

Kolesterol 0 mg 0%

Diyet Lifi 3.7 g 10%

Vitaminliler

Folatlar 34 µg 9%

Niasin 4.387 mg 27%

Pantotenik asit 0.313 mg 6%

Piridoksin 0.094 mg 7%

Riboflavin 0.227 mg 17%

Tiamin 0.364 mg 30%

A vitamini 29 IU 1%

C vitamini 0.8 mg 1%

E vitamini 9.33 mg 62%

Elektrolitler

Sodyum 2 mg 0%

Potasyum 597 mg 13%

Mineraller

Kalsiyum 16 mg 1.5%

Bakır 1.324 mg 147%

Demir 5.53 mg 69%

Magnezyum 251 mg 63%

Manganez 8.802 mg 383%

Fosfor 575 mg 82%

Selenyum 0.7 µg 1%

Çinko 6.45 mg 58%

Fito-besinler

Karoten-ß 17 µg —

Kripto-ksantin-ß 0 µg —

Lutein-zeaksantin 9 µg —

Çam fıstığı saklama ve ömrünü uzatma

Ürünü buzdolabında hava geçirmez bir kapta bir ila iki ay tutulmalıdır. Raf ömrünü uzatmak istiyorsanız, çam fıstığını dondurucu torbasına koyup  üç ila altı ay boyunca dondurucuda saklayabilirsiniz . Ürün, kokmuş hale geldiğinde, hoş olmayan bir koku verir ve genellikle acı bir tat geliştirir. Küfün ortaya çıktığını da fark edebilirsiniz.